Ο Οδυσσέας και οι Σειρήνες

Παραθέτουμε αλληλογραφία του Δρ. Αντώνη Βασιλάκη με τον κ. Nicholas Kristof αθρογράφο των New York Times που έγραψε το άρθρο που δημοσιεύσαμε την προηγούμενη εβδομάδα στη σελίδα μας “Ο Οδυσσέας βρίσκεται εδώ; – Άρθρο από τους New York Times”. Τα αρχικά κείμενα στην Αγγλική γλώσσα που αναρτήθηκαν στο profile του κ. Αντώνη Βασιλάκη στο Facebook και στη σελίδα POROSNEWS παρατίθενται μετά τη μετάφραση.

Αγαπητέ κ. Nicholas Kristof!

Με συγχωρείτε για την καθυστέρηση, αλλά έπρεπε να μεταφράσω το κείμενό μου στα αγγλικά!

Έχω διαβάσει τη στήλη σας στους NYTimes!

Όπως θα δείτε στην έκθεσή μου, δε μπορώ να δώσω καμία απάντηση στα ερωτήματά σας, ακριβώς επειδή – κατά τη γνώμη μου-τίποτα από τη θεωρία του κ. Bittlestone δεν είναι αρχαιολογικά τεκμηριωμένο.

Για να είμαι σαφής, παρακαλώ διαβάστε την αναφορά μου που έχει συνταχθεί με βάση την ανασκαφή – όχι θεωρία – για τη Μυκηναϊκή (1600-1100 π.Χ. ) Ιθάκη!

Με τις θερμότερες ευχές,
Δρ Αντώνης Σπ. Βασιλάκης

LH Οικισμός TZANNATA

Μια νέα σωστική ανασκαφή, που διευθύνεται από τον Δρ Αντώνη Βασιλάκη, Διευθυντή της 35ης Εφορείας έλαβε χώρα από τον Αύγουστο μέχρι τον Οκτώβριο του 2011 στην πριοχή «Ρίζα», κοντά στο χωριό TZANNATA / Πόρος, στο νησί της Κεφαλληνίας. Η νέα ανασκαφή αποκάλυψε μέρος του οικισμού της LH, η οποία συνδέεται με το γνωστό βασιλικό θολωτό τάφο στη θέση «Μπούρτζι», που ανασκάφηκε από τον Δρ Λάζαρο Κολώνα, το 1992. Μια έκταση περίπου 750 τετραγωνικών μέτρων ανασκάφηκε και μέχρι σήμερα έχουν τα ακόλουθα ερείπια έχουν ανακαλυφθεί:

Στο ανατολικό μέρος του πεδίου των 5 Ρωμαϊκή κεραμοσκεπείς τάφοι ανακαλύφθηκαν λάκκο:

Ένας μνημειώδης περίβολος με παχύ τοίχωμα με δύσκολα αναγνωρίσιμη χρήση, κατασκευασμένο από μεγάλους ογκόλιθους, έχει αποκαλυφθεί σε μήκος 50 τετραγωνικά μέτρα, ευθυγραμμισμένος από Βορρά προς Νότο. Στα δυτικά αυτού του Περίβολου μια παράλληλη σειρά από ογκόλιθους συνορεύει με ένα ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Κάτω από το δρόμο έχει αποκαλυφθεί ένα αψιδωτό κτίριο παλαιότερης εποχής. Ο περίβολος τοίχος και ο δρόμος χρονολογούνται μετά την καταστροφή του μικρού αψιδωτού κτιρίου γύρω από το τέλος του LM ΙΙΙ Β ή την αρχή του LH ΙΙΙ Γ.

Μια τρίτη – κατά πάσα πιθανότητα η κύρια – φάση χρήση της περιοχής αποτελείται από ένα μεγάλο αψιδωτό κτίσμα, το οποίο έχει εν μέρει αποκαλυφθεί, σε μια έκταση περίπου 150 τετραγωνικών μέτρων. Η πλήρης έκταση και το ύψος του κτίσματος θα προσδιοριστούν σε επόμενη περίοδο της αρχαιολογικής ανασκαφής. Χτισμένο από μεγάλου και μεσαίου μεγέθους πέτρες, αυτό το μεγάλο κτίριο με πλάτος 1,80 μ. σώζεται σε καλή κατάσταση στο ανατολικό τμήμα του. Το πάχος του ποικίλλει – κατά την κλίση του πεδίου προς το νότο – από 0,10 σε περίπου 1,00 m. Το βόρειο τμήμα του κτιρίου δεν έχει ακόμη πλήρως ανασκαφεί. Το δάπεδο του κτιρίου που έχει κατασκευαστεί από κόκκινη λάσπη που περιέχει μικρές άσπρες πέτρες, έχει φτάσει στο νότιο τμήμα της στο βάθος των 0,40 μ..  Μια ντυμένη πήλινη εστία φαίνεται να έχει αποκαλύφθει κάτω από το μικρό αψιδωτό κτίριο. Η κεραμική που ανακτήθηκε στα ακέραια στρώματα χρονολογείται στην περίοδο της LH ΙΙΙ Β με πολλά όστρακα από μια προγενέστερη ημερομηνία. Τα σχήματα που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα είναι: μικρά δισκοπότηρα  – η πλειοψηφία τους – και τα υψηλά στελέχη, κύπελλα με και χωρίς λαβές, σκύφοι, πρόχοι, κλπ. Η μελέτη της κεραμικής έχει μόλις αρχίσει στο εργαστήριο της Εφορείας στο Αργοστόλι . Μεταξύ άλλωνέχει βρεθεί μια πέτρα σφραγίδα ή κρεμαστό κόσμημα σε σχήμα σταγόνας, με την επιφάνεια σφράγισης δύσκολα αναγνωρίσιμη μέχρι σήμερα η οποία είναι ακόμη υπό εξέταση και μελέτη. Μια σειρά από πήλινα υφαντικά βαρίδια και λίθινα εργαλεία από πυριτόλιθο και πέτρα έχουν επίσης  συλλεχθεί.

Μια προηγούμενη φάση έχει ανακτηθεί στο βορειοδυτικό τμήμα του πεδίου.

Η ανακάλυψη αυτού του οικισμού που χρονολογείται την εποχή LH ΙΙΙ και πιθανώς νωρίτερα και λίγο αργότερα, σε κοντινή απόσταση από το βασιλικό θολωτό τάφο στα TZANNATA, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο της προϊστορίας του νησιού Κεφαλληνίας, όπου πολλοί θαλαμωτοί τάφοι της LH εποχής είναι ήδη γνωστοί από ανασκαφές από τις αρχές του 20ου αιώνα, αλλά δεν έχουμε ανασκάψει οικισμούς της εποχής. Η ανασκαφή αυτού του νέου οικισμού θα είναι διαφωτιστική για τη γνώση της εξέλιξης του πολιτισμού σε αυτό το νησί, που βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο κλειδί, το οποίο έλεγχε τον Πατραϊκό Κόλπο και το εμπόριο προς τα δυτικά. Το νησί αναφέρεται επίσης σε μεγάλο βαθμό στο ομηρικό έπος, ως η πιθανή έδρα του ηγέτη του δυτικού ελληνικού βασιλείου στα τέλη της Μυκηναϊκής περιόδου.

Κεφαλληνία, 11 Μαρτίου, 2012

Δρ Αντώνης Σπ.. Βασιλάκης

<24/02/2012 Kristof, Νίκολας <[email protected]>

Αγαπητέ Δρ Βασιλάκη,

Ήταν καλό που σας μίλησα μόλις τώρα. Όπως ανέφερα, ενδιαφέρομαι να συντάξω μια στήλη για τους New York Times, και να κάνω ένα βίντεο για την ιστοσελίδα Times, σχετικά με την έρευνα για την αρχαία Ιθάκη. Είμαι οπαδός του Οδυσσέα και είμαι γοητευμένος από τη θεωρία Bittlestone.

Έτσι μερικές ερωτήσεις για σας, αν δε σας πειράζει.

Πρώτον, τι γνώμη έχετε για την ιδέα ότι η Παλική είναι η αρχαία Ιθάκη και ότι αρχικά είχε διαχωριστεί από την υπόλοιπη Κεφαλονιά από ένα κανάλι;

Δεύτερον, πώς οι ανασκαφές σας συνδέονται με αυτή την θεωρία; Εάν υπάρχουν αρχαία μνημεία στον Πόρρο, τότε πώς συνδέονται με την Παλική; Συμφωνείτε ότι Κεφαλονιά ήταν η αρχαία Σάμη;

Τρίτον, βρίσκετε σωστή την εκτίμηση του Bittlestone σχετικά με το σημείο στο οποίο έφτασε  ο Οδυσσέας κατά την επιστροφή του, εκεί που το χοιροτροφείο του Ευμαίου ήταν, η πέτρα του Ραβενου, η Αρέθουσα Άνοιξη, και ούτω καθεξής;

Τις θερμότερες ευχές και ευχαριστίες μου για την καθοδήγηση σας.
Ευχαριστώ,
Nicholas Kristof
Αρθρογράφος

Η αρχική αλληλογραφία στην Αγγλική γλώσσα.

Dear Mr Nicholas Kristof!

Excuse me for the delay, but I needed to translate my text into English!
I ave read your column in NYTimes!
As you will see in my report, I can’ t give any answer to your questions, just because -to my opinion- nothing from Mr Bittlestone’s theory is archaeologically well documented.
To be clear, plese read my own excavation-based report -not theory- on Mycenaean (1600-1100 B C.) Ithaki!

Warmest wishes,
Dr Andonis Sp. Vasilakis

LH SETTLEMENT AT TZANNATA

A new rescue excavation, directed by Dr Andonis Vasilakis, Director of the 35Th Ephoreia has taken place in August to October 2011 at the location ‘Riza’ near the village Tzannata/Poros, in the island of Kefallinia. The new excavation has revealed part of a LH settlement, connected with the well known royal tholos tomb at the location ‘Bourtzi’, excavated by Dr Lazaros Kolonas in 1992. An area of about 750 square meters was excavated and so far the following ruins have been discovered:
In the east part of the field 5 Roman pit tile graves were discovered:
A monumental thick perivolos wall of difficultly identifiable function, built of large boulders, has been uncovered in a length of 50 square meters, aligned from North to South. To the west of this perivolos a parallel row of upstanding boulders borders a paved road parallel to them. Beneath the road an apsidal building of an earlier date has been revealed. The perivolos wall and the road are dated after the destruction of the small apsidal building around the end of LM III B or the beginning of LH III C.
A third –probably the main- phase of occupation at the site consists of a large apsidal building, which has been partly revealed, in an extent of about 150 square meters. Its complete extent and height of preservation will be established in a next period of research. Built of large and medium size roughly dressed stones, this large building with a width of 1,80 m. is poorly preserved at its east part. The thickness of deposit varies, -following the slope of the field to the south- from 0,10 to about 1,00 m. The north part of the building is not yet completely excavated. The floor of the building constructed of beaten red mud containing small white stones, has been reached at its south part to the depth of 0,40 m. What seems to have been a clay dressed hearth was uncovered bellow the small apsidal building. The pottery recovered in the undisturbed layers dates to the broad horizon of LH III B with many potsherds of an earlier date. Shapes which have been identified to date are: chalices of both short –the large majority- and high stems, cups with and without handles, skyphoi, jugs, etc. The study of the pottery has just started in the laboratory of the Ephoreia at Argostoli. Among other finds we report here a seal stone or pendant in the shape of a drop, with sealing surface difficultly identifiable to date and is still under examination and study. A number of clay loom weights and lithics from flints and chert stone were also collected.
An earlier phase has been recovered in the northwest part of the field.

The discovery of this settlement well dated to LH III and probably earlier and a little later, in a close distance from the royal tholos tomb at Tzannata, opens a new chapter of prehistory in the Kefallinia island, where many LH chambers tombs are already known from excavations since early 20th century, but no settlements of the period has been excavated. The excavation of this new discovered settlement will be fruitful for the knowledge of the evolution of culture in this island, which lies on a key strategic spot, which controlled the gulf of Patras and the trade to the west. The island is also heavily marked in the Homeric epic, as the possible seat of the leader of a west Greek kingdom in the late Mycenaean period.

Kefallinia, 11 March 2012

Dr Andonis Sp. Vasilakis>

2012/2/24 Kristof, Nicholas <[email protected]>

Dear Dr. Vasilakis,
It was good to speak to you just now. As I mentioned, I’m interested in writing a column for the New York Times, and doing a video for the Times website, about the search for ancient Ithaca. I’m an Odysseus fan, hence my interest, and I’m fascinated by the Bittlestone theory.
So a few questions for you, if you don’t mind.
First, what do you think of the idea that Paliki is ancient Ithaca and that it originally was separated from the rest of Cephalonia by a channel?
Second, how do your excavations fit into that theory? If there are ancient sites at Porros, then what does that do to Paliki? Do you agree that Cephalonia was ancient Same?
Third, do you find plausible the Bittlestone ideas about where Odysseus landed on his return, where Eumaios’s pig farm was, Raven’s Rock, Arethusa Spring, and so on?
Warmest wishes, and thanks so much for your guidance.

Thanks,
Nicholas Kristof
Columnist