Σάμη Κεφαλλονιάς

Σε πολλές αναρτήσεις της ιστοσελίδας μας θα έχετε παρατηρήσει ότι η λέξη Κεφαλλονιά γράφετε με δυο λ.

Σύμφωνα με τους παλιότερους στο σχολείο διδάχθηκαν τη λέξη Κεφαλονιά με ένα -λ και την λέξη Κεφαλληνία με 2 -λ.

Οι “διαμάχες”  ξεκίνησαν πριν δύο περίπου χρόνια με την  πινακίδα που αναρτήθηκε στον νεοσύστατο τότε Δήμο Κεφαλλονιάς και έγραφε το Κεφαλλονιά με 2 λάμδα.

Η επίσημη ανακοίνωση  από τον  Σύνδεσμο Φιλολόγων λέει ότι η ορθή γραφή της λέξεως “Κεφαλονιά” είναι με ένα “λ”

Πιο συγκεκριμένα η ανακοίνωση που υπογράφεται από την Πρόεδρο κ. Ανθή Γαλιατσάτου και την Γραμματέα Άννα Μινέτου αναφέρει:

Με αφορμή το ζήτημα που προέκυψε σχετικά με την ορθογραφία της επίσημης ονομασίας του νέου Δήμου, έχουμε να επισημάνουμε τα εξής:

Η σημασία της λέξης Κεφαλλήνες σχετίζεται, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Μαρινάτο και τον ιστορικό Σακελλαρίου, με την ορεινή καταγωγή του φύλου, το οποίο κατοίκησε το συγκεκριμένο νησί του Ιονίου. Στην αρχαία ελληνική γλώσσα οι κορυφές των ορέων ονομαζόταν κεφαλαί (Λεξικά Liddle- Scott, και Μπαμπινιώτη). Άρα, ετυμολογικά η λέξη Κεφαλλήνες (έτσι ονομάζει τους υπηκόους του Oδυσσέα ο Όμηρος) προέρχεται από τη λέξη κεφαλή με την προσθήκη του επιθήματος -ήνες: Κεφαλ + ήνες Κεφαλήνες. (Το επίθημα -ήνες συναντάται και σε άλλα ονόματα ελληνικών φύλων).

Όμως η γραφή με δυο -λ- της λέξης Κεφαλλήνες, που εμφανίζεται στον Όμηρο, οφείλεται σε μετρική αναγκαιότητα, στην προσπάθειά του δηλαδή ο ποιητής να συνθέσει σε δακτυλικό εξάμετρο, το κατεξοχήν μέτρο του έπους, διπλασίασε το σύμφωνο -λ- (αυτή την τακτική τη συναντάμε όχι μόνο στον Όμηρο αλλά και σε άλλους ποιητές), με αποτέλεσμα να καθιερωθεί το διπλό -λ-.

Από τη λέξη Κεφαλλήνες προήλθε η λέξη Κεφαλληνία, η οποία πρωτοεμφανίζεται στον Ηρόδοτο, ο οποίος τη γράφει με δύο -λ-. Αλλά και ο Θουκυδίδης, ο Παυσανίας και αρκετοί άλλοι υιοθέτησαν την παραπάνω γραφή με δύο -λ-, με αποτέλεσμα να καθιερωθεί το διπλό -λ- στις λέξεις Κεφαλληνία και Κεφαλλήνες.

Ωστόσο, από την αρχαία κιόλας εποχή υπήρξαν συγγραφείς, όπως ο εξερευνητής του 6ου αι. π.Χ. Σκύλακας, ο Πτολεμαίος, 1ος -2ος αι. μ.Χ. και βυζαντινοί λόγιοι, οι οποίοι έγραφαν τη λέξη Κεφαλληνία με ένα -λ-.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι και στις αρχαίες επιγραφές, που έχουν βρεθεί στο νησί, η λέξη γράφεται πάντα με ένα -λ-.

Συμπερασματικά καταλήγουμε ότι, ενώ οι λέξεις Κεφαλληνία, Κεφαλλήνες έπρεπε να γράφονται με ένα -λ- (αφού οι λέξεις προέρχονται από τη λέξη κεφαλή, που γράφεται με ένα -λ-), επικράτησε η γραφή με δύο -λ-.

O νεότερος τύπος Κεφαλονία, Κεφαλονιά θα εμφανιστεί κατά τα πρωτοβυζαντινά χρόνια με ένα -λ-, ενώ συναντάται και με -ω-.

Η λέξη Κεφαλονία προέκυψε αναλογικά προς άλλα τοπωνύμια, όπως Καπαδοκία, Πελαγονία κ.ά.

Η γραφή με ένα -λ- στις λέξεις Κεφαλονία, Κεφαλονιά θα καθιερωθεί: τη συναντάμε σε σημαντικά έργα, όπως στα κείμενα του βυζαντινού ιστορικού Προκόπιου, στην «Ιφιγένεια» του Π. Κατσαΐτη, στη «Γεωγραφία Νεωτερική» των Κωνσταντά- Φιλιππίδη, στο Λεξικό του Δ. Μάγνη κ.ά., αλλά και σε κείμενα Κεφαλονιτών νοταρίων.

Η γραφή Κεφαλλονία με δύο -λ-, ανάμεσα σε πολλές άλλες παραλλαγές, συναντάται στο «Χρονικό του Μορέως» του οποίου συγγραφέας είναι κάποιος εξελληνισμένος Φράγκος του 14ου αι μ.Χ.
Επομένως, από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι ο τύπος Κεφαλλονιά που εμφανίζεται είναι αυθαίρετος καθώς δε δικαιολογείται ετυμολογικά. Η σωστή γραφή είναι Κεφαλονιά με ένα -λ-.