Κάλαντα

Κάθε νέα  χρονιά δίνει  ελπίδες για ανανέωση, για ένα νέο   ξεκίνημα γεμάτο υγεία, ευτυχία και πλούτο.

Ιδιαίτερα οι φτωχοί και οι αγρότες που η ζωή  τους είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα στοιχεία της φύσης, προσπαθούν με διάφορους τρόπους να συγκεντρώσουν τους καλύτερους οιωνούς για μια πορεία μέσα στη νέα χρονιά.

Τα Πρωτοχρονιάτικα Κεφαλονίτικα κάλαντα σε Αργοστόλι, Ληξούρι, Σάμη και  χωριά.

Στο νησί μας τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς παρουσιάζουν αρκετές παραλλαγές από τόπο σε τόπο. Από τα παλιά χρόνια, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς έβγαιναν μικροί και μεγάλοι με κιθάρες και έλεγαν τα κάλαντα.

Στο Αργοστόλι έλεγαν τα γνωστά:

ΙΙάλιν ακούσατε άρχοντες πάλιν να σας ειπούμεν 

ότι και αύριον εστί ανάγκη να χαρούμε

και να πανηγυρίσωμεν Περιτομή Κυρίου

την εορτή του μάκαρος Μεγάλου Βασιλείου

Κάνω λοιπόν αρχή επαίνους να συνθέσω

τον Αγιο Βασίλειο δια να επαινέσω

Ν σας ειπώ τα θαύματα που έκανε Εαυτός του

με  του Θεού τη δύναμη που ήταν βοηθός του

Τα Παινέματα που ακολουθούσαν ήταν πολλά  για να εγκωμιάσουν τον αφέντη σπιτονοικοκύρη, ώστε να τους δώοει μεγάλο φιλοδώρημα. Οι καλανταδόροι δεν παρέλειπαν τα αναγκαία επαινετικά λόγια που περιείχαν το όνομα του σπιτονοικοκύρη, κάθε  φορά διαφορετικά, για να τον  ικανοποιήσουν με τις ωραίες ευχές τους…

Σ’αυτό  το σπίτι πούρθαμε πέτρα να μη ραΐσει

κι ο νοικοκύρης rov σπιτιού χρόνια Πολλά να ζήσει

Να ζήσει  χρόνια εκατό και να τα αποπεράσει

να  ασπρίσουν τα μαλλάκια τον, να γίνουν σαν μπαμπάκι

Με τρία γράμματα χρυ σα γράφεται τ ‘ όνομα σου

Γερασιμάκη αφέντη μου, καλησπερίσματά οον

Χρόνια πολλά να χαίρεστε πάντα ευτυχισμένοι 

 σωματικά και  ψυχικά να είστε πλουτισμένοι

Τα παινέματα ποικίλουν από  τόπο σε τόπο. Δε λείπει και ο αυτοσχεδιασμός  που  πρόσθετε καινούργια εγκώμια και ευχές

Πολλές φορές μάλιστα επικαλούνται  και τη γενναιοδωρία του αφένιη, για ένα καλό μπουναμά.

Στη Σάμη λένε:

Παίρνουν νερό ραντίζονται  ραντίζουν και τη βάγια

και παίρνει η βάγια πι κερί και φέγγει απάνου κάτου

και φέγγει  στα καντήλια του , του  πολυχρονεμένου…

Κάποιες φορές λόγια ευτράπελα από  τους τραγουδιστάδες έδιναν ένα άλλο τόνο στα κάλαντα:

Στην περιοχή της  θηνιάς, οι τραγουδιστές ήταν mo απαιτητικοί:

Δώστε μας βασιλόπιτα, δώστε μας και το γάλα

δώστε μας και το μποναμά και μεις δεν θέλουμε άλλα

ότι είναι ο νόμος δώσετε κι αλλού θε να τα πούμε

κι οι όμορφες τση γειτονιάς όλες μας καρτερούνε

Τα Ληξουριώτικα κάλαντα είναι διαφορετικά στα λόγια, ενώ η μουσική είναι περίπου η ίδια:

Άγιος Βασίλης  έρχεται. Γενάρης ξημερώνει

ο μήνας που  μας έρχεται το χρόνο φανερώνει

Την άδεια γυρεύουμε στο σπίτι σας να μπούμε

τον Άγιο  με όργανα και με φωνές να πούμε

Εκοίταξα στον Ουρανό κι είδα σταυρό  στη μέση

κι απ ‘όλα τα ονόματα Γεράσιμος μ’ αρέσει

Και πάλι ξανακοίταξα κι είδα ένα δυο στεφάνια

και με το Καλονύχτισμα καλά σας Θεοφάνια.

Έχουν μείνει ονομαστά τα κάλαντα στο Ληξούρι από τον  Παλούκη (Παναγή Καγκελάρη) που τα έλεγε με τρόπο μοναδικό  και με συνοδεία την κιθάρα του.

Πρωτοχρονιάτικα παλιά κάλαντα της περιοχής της Ανωγής Παλικής:

Αρχιμηνιά κιι αρχιχρονιά κι αρχή του Γεναρίου

αύριο ξημερώνεται τον Αγίου Bασιλείου

Αης Βασίληε έρχεται από την Καισαρεία

Από το σπίτι μου έρχομαι και στο σχολειό μου πάω

Βασίλη,αν ξέρεις γράμματα, πες μου το αλφαβητάρι

Ξερό ηταν το ραβδάκι του, χλωρούς βλαστούς επέτα

Κι  απάνω στους χλωρούς βλαστούς περδίκια καρκαρώνται

κι όχι περδίκια μονάχα  παρά και περσιτέρια

Εκοίταξα  στον ουρανό κι είδα ένα δυο λαμπάδες

και με  το χαλησπέρισμα  καλές σας εορτάδες.