Λεξιλόγιο Ευρώπης
Αιτιολογημένη γνώμη: Νομικό μέτρο που λαμβάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) απέναντι σε ένα κράτος- μέλος που παραβιάζει το κοινοτικό δίκαιο. Η Επιτροπή εκθέτει τα νομικά επιχειρήματά της και δίνει προθεσμία στην εγκαλούμενη χώρα για να λάβει μέτρα, απειλώντας με προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Απόφαση Νομική πράξη με συγκεκριμένο αποδέκτη, π.χ. ένα πρόστιμο σε ιδιωτική επιχείρηση για παράβαση της κοινοτικής νομοθεσίας περί ανταγωνισμού. Εκδίδεται κατά κύριο λόγο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αρχή της αλληλεγγύης Αμοιβαία υποχρέωση συμπαράστασης ανάμεσα στις χώρες- μέλη της Ε.Ε. Κατοχυρώνεται στο προοίμιο της Συνθήκης του Μάαστριχτ.
Αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης Θεμελιώδης αρχή της εσωτερικής αγοράς, σύμφωνα με την οποία τα προϊόντα που παράγονται νόμιμα και διακινούνται ελεύθερα σε ένα κράτος- μέλος, πρέπει να κυκλοφορούν εξίσου ελεύθερα σε όλη την Ε.Ε. Επίσης αναγνωρίζονται αμοιβαία οι τίτλοι σπουδών και τα επαγγελματικά προσόντα.
Αρχή της κοινοτικής προτίμησης Πολιτική δέσμευση (χωρίς νομικό χαρακτήρα) για την κοινή αγροτική πολιτική: όλα τα κράτη- μέλη προτιμούν τα αγροτικά προϊόντα που προέρχονται από την ίδια την Ε.Ε. και τους προσφέρουν τιμολογιακό πλεονέκτημα. Αντίστοιχα προϊόντα από τρίτες χώρες επιβαρύνονται με δασμούς.
Αρχή της μη διάκρισης Θεμελιώδης αρχή του ευρωπαϊκού δικαίου: Απαγορεύεται κάθε διάκριση, άμεση ή έμμεση, με βάση την ιθαγένεια, π.χ. σε θέματα ιδιοκτησίας, φορολόγησης, επαγγελματικής κατάρτισης κ.α.
Βέτο Το δικαίωμα κάθε κράτους- μέλους να μπλοκάρει μία απόφαση που θίγει ζωτικά εθνικά του συμφέροντα. Ισχύει μόνο για τις αποφάσεις που λαμβάνονται με ομοφωνία.
«Βλασσοπούλου» Στην απόφαση αυτή το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι ένας δικηγόρος που έχει άδεια άσκησης επαγγέλματος σε ένα κράτος-μέλος, μπορεί να διεκδικήσει αντίστοιχο επαγγελματικό τίτλο σε κάθε άλλο κράτος- μέλος. Κατά κανόνα όλες οι χώρες πρέπει να αναγνωρίζουν τα επαγγελματικά προσόντα που αποκτήθηκαν στην Ε.Ε., αλλά μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να απαιτούν πρόσθετα ειδικά προσόντα. Αφορμή για την απόφαση ήταν η προσπάθεια της ελληνίδας δικηγόρου Ειρήνης Βλασσοπούλου να αποκτήσει άδεια άσκησης επαγγέλματος και στη Γερμανία.
Γενικός Εισαγγελέας Ανεξάρτητος δικαστικός λειτουργός, ο οποίος εισηγείται αποφάσεις στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Η πρότασή του δεν δεσμεύει τους δικαστές, αλλά στην πράξη γίνεται αποδεκτή στο 80% των υποθέσεων.
Γιούρογκρουπ (Eurogroup) Σύνοδος των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών της Ευρωζώνης. Δεν είναι επίσημο όργανο της Ε.Ε. Συγκαλείται την παραμονή αντίστοιχης συνάντησης των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών από όλη την Ε.Ε. (Ecofin). Τον Οκτώβριο του 2008 έγινε η πρώτη Σύνοδος Κορυφής του Γιούρογκρουπ με ζητούμενο την αντιμετώπιση διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Γιούροπολ (Europol) Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία με έδρα τη Χάγη της Ολλανδίας. Συντονίζει τη συνεργασία των εθνικών αστυνομικών αρχών για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της εγκληματικότητας.
Γιούροτζαστ (Eurojust) Ευρωπαϊκή Μονάδα Δικαστικής Συνεργασίας με έδρα τη
Χάγη. Ιδρύθηκε το 2002 και συντονίζει τη συνεργασία των εθνικών εισαγγελικών αρχών για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος.
«Δεσπόζουσα θέση» Μία επιχείρηση κατέχει «δεσπόζουσα θέση», εάν π.χ. έχει πολύ μεγάλο μερίδιο αγοράς ή προνομιακή πρόσβαση σε πρώτες ύλες. Η κατάχρηση «δεσπόζουσας θέσης» παραβιάζει την κοινοτική νομοθεσία περί ανταγωνισμού και τιμωρείται με πρόστιμο από την Κομισιόν ή από την εθνική Αρχή Ανταγωνισμού.
Διαβούλευση Νομοθετική διαδικασία, στην οποία το Συμβούλιο Υπουργών αποφασίζει μετά από πρόταση της Επιτροπής και απλή διαβούλευση με το Κοινοβούλιο. Είναι η παλαιότερη και απλούστερη μορφή νομοθετικής διαδικασίας, από την εποχή που το Κοινοβούλιο δεν είχε ουσιαστικές αρμοδιότητες. Σήμερα αποτελεί πλέον εξαίρεση.
Διαγνωστικός έλεγχος (health check) Αξιολόγηση της κοινής αγροτικής πολιτικής μετά την τελευταία μεταρρύθμισή της το 2003, με στόχο τη διατύπωση προτάσεων για νέες αλλαγές μετά το 2013.
Διαδικασία της Βαρκελώνης Πολιτική συνεργασίας της Ε.Ε. με τις χώρες της νότιας λεκάνης της Μεσογείου, με στόχο τον πολιτικό διάλογο και την οικονομική συνεργασία. ΄Αρχισε το 1995 με τη «Διακήρυξη της Βαρκελώνης»
Διαδικασία της Μπολόνια Πολιτική εναρμόνισης των εθνικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων με στόχο έναν ενιαίο ευρωπαϊκό χώρο ανώτατης εκπαίδευσης μέχρι το 2010. ΄Αρχισε το 1999 με τη «Διακήρυξη της Μπολόνια».
Διαρθρωτικά ταμεία Εργαλείο χρηματοδότησης για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες της Ε.Ε. Πρόκειται κυρίως για το Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Κοινωνικό Ταμείο. Στην περιόδο 2007-2013 προσφέρουν ενισχύσεις 278 δις €. Για την άντλησή τους απαιτείται συγχρηματοδότηση από εθνικούς πόρους.
Διευρωπαϊκά δίκτυα Μεγάλα έργα υποδομής που «δικτυώνουν» την ενιαία Ευρώπη και συγχρηματοδοτούνται από κοινοτικά κονδύλια. Πρόκειται κυρίως για οδικούς και σιδηροδρομικούς άξονες, δίκτυα ενέργειας και τηλεπικοινωνιών.
Ενισχυμένη συνεργασία Η δυνατότητα που έχει ένας ορισμένος αριθμός κρατώνμελών να προχωρήσει πιο γρήγορα στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, παίρνοντας αποφάσεις, τις οποίες οι άλλες χώρες δεν θέλουν ακόμα να υιοθετήσουν. Πολλοί φοβούνται ότι αυτή η τακτική οδηγεί σε μία «Ευρώπη πολλών ταχυτήτων». ΄Αλλοι τη θεωρούν απαραίτητη, με δεδομένη τη δυσκολία ομοφωνίας στην Ε.Ε. των 27.
Επικουρικότητα Βασική αρχή που θεσπίζεται στη Συνθήκη του Μάαστριχτ: η Κοινότητα αναλαμβάνει δράση «επικουρικά», δηλαδή μόνο εφόσον αυτή η δράση δεν μπορεί να υλοποιηθεί από τα ίδια τα κράτη-μέλη. ΄Ετσι αναγνωρίζεται η εθνική κυριαρχία και διασφαλίζεται η λήψη αποφάσεων κοντά στον πολίτη.